Bewust-zijn en het Absolute

Uit: InZicht. Wegen van radicaal zelfonderzoek 2 nr. 3 (augustus 2000), p. 44-45

Uit een gesprek op 1 december 1999 met Douwe Tiemersma

Bezoeker: Je sprak over het zelfbeeld, dat op kunstmatige wijze wordt gevormd. Ik heb wel eens de ervaring gehad dat ik, terwijl in de spiegel keek, verschillende vormen zag. Dat maakte niets uit, want het gevoel van bestaan blijft er.

Douwe Tiemersma: Heb je iets te maken met die spiegelbeelden?

Nee.

Wat blijft er over?

Het Zijn.

Is dat een gevoel?

Eigenlijk niet.

Wanneer dat gevoel wegvalt, wat dan?

Er blijft een soort ‘isheid’.

Wat is die ‘isheid’?

Niets. Het heeft geen vorm.

Dat is het laatste dat je kunt zeggen. Terugkijkend zie je de betrekkelijkheid van de vormen waarmee je je identificeerde. Je overziet ze en je ziet die betrekkelijkheid ervan. Begin en eind, boven en onder. Hoe zit het nu met je Zelf? Alle vormen die opkomen zijn beelden. Ze komen op in het grote bewust-zijn.

Je zei: Dat gevoel kan ook nog wegvallen. Maar er zit toch wel een soort gevoel in dat Bewust-Zijn

Ja, dat is wel goed om vast te stellen. Stel vast dat op dat niveau van zelf-zijn zonder vormen iets aanwezig is. Blijf daar. Op een gegeven ogenblik zul je geen woorden meer gebruiken als ‘gevoel’.
Gevoel is psychologisch van aard. Dit verandert in een soort aanwezig-zijn. Tot op het laatst is er het Zijn-Bewustzijn-Gelukzaligheid dat nog een identiteit van het Zelf is. Het is een geur, een smaak, een ijle energie, de ik-benheid. Ja, ga maar kijken. Blijf daarbij. Wanneer je daarbij blijft, vervluchtigen deze allerlaatste kwaliteiten die je nog op een bepaalde manier kunt aanduiden. Blijf daar, want daar is de grens. Wanneer je op die grens blijft zal op een gegeven ogenblik die hele fijne kwaliteit verdwijnen. Dus laat het bewust-zijn zich maar verder ontplooien. Je kunt hier niets anders aan doen dan je niet meer in beslag laten nemen door al die vormen van die film voor je. Houd alles open, dan gaat het vanzelf. Op een gegeven ogenblik is er een loslaten van de laatste kwaliteit. Dan pas ontstaat de nondualiteit. Zolang er over gesproken kan worden, blijf je met die kwalitatieve bepalingen zitten. Dan is er ook gemakkelijk een teruggaan, wanneer die hele fijne energie zich weer samenklontert in een specifieke identiteit met een bepaalde vorm. In het uiteindelijke gebeuren wordt niet iets tegenover het Bewust-zijn gesteld. Nee, het verandert in die zin dat de laatste kwaliteiten wegvallen. Ze kunnen helemaal wegvallen. Dan is er geen Bewust-zijn meer. Na het weggevallen kun je niets meer ondubbelzinnig aanduiden, niets meer in woorden vatten. Dat is Advaita. Advaita is niet een mooi positief Bewust-zijn, een zo-ruim-als-de-kosmos-zijn. Nondualiteit manifesteert zich als de laatste positieve dingen weg gaan vallen. Wat kun je dan nog zeggen? Niets meer. Terwijl er nog een notie is van aanwezig zijn, bewust-zijn, is er het besef dat dit weg kan vallen. Zo heb je het één zowel als het ander, zonder dat je nog iets adequaat kunt benoemen. Er is een samengaan dat niet meer is te aan te duiden. Dat is de non-dualiteit. Daar kan niets meer tegenover gezet worden.

En dan is er louter Bewust-zijn.

Dat is dus te positief aangeduid. Wanneer dat Bewust-zijn gaat wegvallen, is er zowel Bewust-Zijn als niet-Zijn. Die uiteindelijke staat is niet de sfeer van zijn of van niet-zijn maar het samengaan van beide. Zij gaat uit boven de tegenstelling van zijn en niet-zijn, van bewust-zijn en niet-bewust-zijn. Dat is het overstijgen van de laatste dualiteit. Ga eerst terug naar je Bewust-zijn en blijf daar. Het verdere zeg ik je om iets te suggereren, dat je open gaat staan ook voor het wegvallen van dat laatste eigen Bewuste zijn. Blijf daar voor open.

Ik kan het niet goed volgen.

Dat hoeft ook niet en mentaal kan dit ook niet. Laat het maar rustig gebeuren. Denk er niet over na. Welke richting je ook uitgaat, steeds weer kom je ergens op een grens. De dingen die nu besproken zijn kun je direct vaststellen, wat voor lijn van onderzoek je ook volgt, het onderzoek van je eigen identiteit in de tijd bijvoorbeeld. Op de grens vallen alle vormen weg die bij je wereldse identiteit hoorden. Wat blijft erover? Een sfeer van Bewust aanwezig zijn. Uitstekend, blijf daar maar, en ga zien hoe dit zich ontwikkelt.