Interview in Educare nr. 4/2007


www.educare.nl
Rust in adem, lichaam en gedachten
Jong geleerd…
Patricia van Bosse
Jezelf blijven in een gespannen situatie blijk je te kunnen leren door eenvoudige technieken om te ontspannen toe te passen. Het zijn eigenlijk basisvaardigheden, die veel problemen voor jongeren kunnen voorkomen.
“Ik stel me altijd voor als een yogadocente die leerlingen wat trucjes komt leren om direct snel te kunnen ontspannen”, vertelt Pia de Blok die voorbeeldlessen geeft in het kader van het project: Jongeren: Ontspanning en inzicht. “Zodra ze merken dat het werkt, doen ze allemaal mee. Als ze hun handen op hun buik leggen, zie je meteen de reactie dat ze heel rustig worden. Dan kan ik ze uitleggen wat ze direct kunnen doen als ze zich gespannen voelen.
Als we gespannen zijn is dat aan te pakken via de ademhaling, het ontspannen van spieren en de gedachten. Het zijn vaardigheden die we kunnen leren, hoe jonger hoe beter. Als we jong zijn hebben we de minste spanning en bagage om kwijt te raken.”
“Onze maatschappij wordt steeds drukker. Er is voor de jongeren een grote vrijheid om te kiezen op alle vlakken, films, kledingstijlen, manieren om de tijd in te vullen. Maar in plaats van vrijheid ervaren jongeren vaak een druk. Temidden van de leeftijdgenoten en wat de markt en media aanbieden moeten ze immers de juiste keuzes maken en ook erbij horen. Dat geeft spanning.
Mensen die met jongeren werken herkennen deze situatie. De GGD’s, scholen, ook voor hoger onderwijs, jeugdgezondheidszorg zien vrijwel zonder uitzondering de zin van het project. Zelf weten ze vaak niet wat te doen om met de toenemende spanning om te gaan. Een maatschappelijk werkster die een training ontspanningstechnieken heeft gevolgd zegt dat ze nu begint met oefeningen, want praten werkt vaak niet. Als ze een jongere eerst tot ontspanning kan brengen, komt er een heel ander verhaal uit en ontstaan er nieuwe mogelijkheden.”
Verschillen opmerken
Als we het hebben over ontspanning denken we meestal aan fietsen in de natuur, muziek luisteren of televisie kijken.
“Die ontspanning is vaak maar voor even, zo gauw je terugkomt van het fietstochtje is de spanning er al weer.
Waar het hier om gaat is om direct het verschil op te merken hoe je bent als je ontspannen bent en als je in een stresssituatie bent. Dan kun je ook leren hoe je in een gespannen situatie toch ontspannen kunt blijven. Dat kan je niet met woorden uitleggen, het enige wat werkt is het zelf te ervaren.
Uitrusten is iets anders dan ontspannen. Bij ontspanning is er geen slap worden en tenzij je heel moe bent ook geen slaperigheid. Het is inzicht waardoor je ziet wat ontspanning werkelijk is. Je stelt dan vast: het is stil in me, ik kan veel beter ademhalen. Dan ben je ook niet meer afhankelijk van externe dingen en andere mensen om je goed te voelen, om jezelf te zijn. Het is zo fundamenteel en eenvoudig, maar we kijken er meestal overheen.”
Meestal denken we immers bij ‘jezelf zijn’ aan een kledingstijl, of voorkeur voor muziek, een type persoonlijkheid: maar wat je bent als je rustig en ontspannen bent, is wat je in de grond van de zaak bent.
“ Het leven bestaat niet alleen uit jachten, steeds meer en meer ervaringen en dingen hebben. Al dat, dus ook de computer en de feesten mogen er gewoon zijn, daar is niks mis mee. Maar als je weet hoe ontspannen te blijven, ben je er niet meer van afhankelijk.
Natuurlijk zijn we allemaal anders, bv de een is een perenboom, de ander een linde. In de samenleving moeten veel perenbomen lindes worden en gaan dan aan de lijn gaat doen of willen andere blaadjes etc. Door te ontspannen is er de herkenning wat je eigenlijk bent en dat is onafhankelijk van het zijn van een perenboom of een linde. Dat gaat vooraf aan al die verhaaltjes. Je kunt dat voelen als je ‘s ochtends net wakker bent, vlak voor je je ogen opendoet, nog voordat je denkt ik moet gauw uit bed, nog zonder enige invulling. Door in onze lichamelijke situatie wat regeltjes in acht te nemen met onze adem, spieren en gedachten kunnen we daarnaar terug gaan.”
Je kracht terug vinden
“Als we dat herkennen merken we dat daarin ook de kracht zit om te zijn wie je bent. Het is als de as van een wiel: die is zelf bewegingsloos, maar daarin zit de grootste kracht. Dat is hetzelfde voor iedereen, het is geen verhaal. Het is net als een zaadje dat leeg is, in de grond ontstaat daaruit vanzelf een bloem of een struik, door die kracht. Een jongere die zich helemaal ontspant en die vaststelt wie hij is zonder spanning, ervaart dat alle mogelijkheden aanwezig zijn. Dat is die kracht. Of we dan bij wijze van spreke een perenboom of een linde zijn, is allemaal goed. Dan kan je leven zo vrij als een klein kind dat volop in zijn spel is. Dat behoud je of als je dat verloren bent vind je dat weer terug, zo blijkt uit de ervaringsverslagen van deelnemers aan de lessen.”
Onafhankelijkheid
Pia vertelt over een jongetje van 9 in haar praktijk. Zijn moeder had gezegd dat hij werd gepest op school. “Ben je wel eens verdrietig”, vroeg ik hem. “Nee”, zei hij, “nooit.” Even later vroeg ik hem: “Word je op school wel eens gepest, ben je dan verdrietig?” Met een blik van ‘mens houd toch op’, zei hij “Ik ben helemaal nooit verdrietig”. Nog later vroeg ik hem: “Heb je dat ook wel eens dat er een verdrietig gevoel voorbij komt?” “Ja”, zei hij, “dat heb ik wel eens.” En dat is het. Hij weet nog vanuit zichzelf: ‘ik ben niet verdrietig, maar soms komt er zo’ n gevoel voorbij.’ “Kinderen op die leeftijd zijn zich daar nog niet van bewust. De wat oudere kinderen kunnen zich ervan bewust worden dat er gevoelens zijn en ‘voorbij komen’, maar dat ze dat niet zijn. Dan blijven ze in zichzelf ontspannen. En dan is er dezelfde situatie als voor dat jonge kind, maar met inzicht.
Bij het opgroeien kunnen we onze zelfstandigheid behouden ook als er stress is, eisen gesteld worden of als we iets willen bereiken. Jongeren zoeken geluk meestal in uitwendige factoren, zo is dat ons geleerd, maar dat geluk zit in ons eigen zijn. Het gaat gewoon om jezelf zijn, én blijven! in het dagelijks leven. Echt jezelf zijn is vrij-zijn: vrij van spanningen.”
Basisvaardigheid
Het zou goed zijn als op een wat grotere schaal dit soort lessen worden gegeven. Daarom wil Pia zich richten op het geven van voorbeeldlessen aan mensen die zelf al met jongeren werken.
“Het is wel essentieel dat die uit eigen directe ervaringen praten. Als je met een jongere praat en je ervaart zelf niet wat je vertelt, val je zo door de mand. Uit zichzelf komen jongeren niet zo snel, voor pubers is het niet iets waar ze mee scoren. Daarom zou het de voorkeur hebben onder schooltijd aan een hele klas iedere paar maanden een aantal lessen te geven, omdat het een nuttige basisvaardigheid is. Je leert het door het te doen. “
“Met mijn zoon heb ik vroeger veel ontspanningstechnieken gedaan. Op een gegeven moment zei hij: ‘Mams stop maar’ - en hij knipte even in zijn vingers – ‘ik hoef alleen maar dát te doen en dan ben ik helemaal ontspannen’. Hij is nu 34 en inderdaad heel ontspannen, dat zit zo ingebakken. Het is heel mooi om te zien, prettig voor hemzelf én voor zijn omgeving.”
Kader
Pia de Blok is yogadocente sinds 1983. In 2001 startte zij haar Praktijk voor Yoga Adem en Ontspannings Therapie. Zij schreef Advaita Sprookjes. Zij geeft workshops Ontspanning en Inzicht op scholen, voor jongerenwerkers en instellingen.
Meer weten:
E-mail piamaria@planet.nl
Website www.a-dvaita.net
Tel. 0181-317776

Er is geen tweeheid

als je ontspannen bent
in zelf-bewustzijn
is dat duidelijk.


  • Verdwijnende scheidingen

    Douwe Tiemersma
     

    Verdwijnende scheidingen

    Proeven van intercultureel filosoferen

    276 pagina’s, paperback

  • Pranayama

    Dit boek is een praktische handleiding bij het beoefenen van pranayama. Alle onderdelen van de traditionele pranayama komen hierbij aan bod.

  • De bron van het zijn

    ‘Wat was mijn toestand, voordat er ervaring was? Wie was er om op deze vraag te antwoorden? … dat Ik dat geen vorm heeft en zichzelf niet kent als ik ben.’

  • Meditatieboekje

    Korte teksten die je meenemen naar openheid

Boeken

Douwe schreef en redigeerde gedurende zijn leven boeken. Via onze uitgeverij zijn deze nog verkrijgbaar.

Bekijk het aanbod