psychotherapie, psychiatrie, ggz en non-dualiteit

1. Uitgangspunt

en veel mensen die met de psychotherapie in aanraking komen stellen zich vragen over de aard van deze discipline. Wat wil de psychotherapie bereiken? Welke methode moet worden gevolgd? Welke is de beste instelling van de hulpverlener? Wat is de visie op de diverse psychische problemen? De meningen zijn hierover verdeeld.

Dominante westerse vormen van psychotherapie worden er wel van beschuldigd oppervlakkig te zijn. Het doel zou alleen het bereiken van een aanpassing aan de bestaande maatschappelijke situatie zijn. De maatschappelijke en meer nog de diepere problematiek van het bestaan met zijn eindigheid, betrekkelijkheid en onvrede blijft dan onderhuids bestaan.
Ook de methoden van de psychiatrie staan ter discussie. De biologische psychiatrie heeft in de laatste decennia veel terrein gewonnen op de richtingen met een gespreks- en gedrags­benadering. Wat is nu de relatie tussen de biologische (neurobiologische, biochemische), de humanistische / antropologische en transpersoonlijke benadering van mensen?
Ten slotte lijkt de inhoudelijke visie op de aard van psychische problemen en van menszijn als zodanig ook beperkt zijn. Afhankelijk van het standpunt dat men inneemt, komt er een bepaalde werkelijkheid in zicht. Hoe ruim is dat standpunt?

Stromingen, zoals die waarin de non-dualiteit (advaita) centraal staat, stellen dat elke problematiek uiteindelijk wordt veroorzaakt door fundamentele scheidingen (onder andere ik-wereld, ik-ander) en dat er een mogelijkheid is van bevrijding ervan. In deze bevrijde of verlichte staat zijn de tegenstellingen onproblematisch opgenomen in een groter geheel of non-duale openheid. Deze openheid is altijd al de ware aard van iedereen.

2. Vraagstelling

1) Wat is de verhouding tussen psychotherapie en psychiatrie enerzijds en advaita-onderricht anderzijds wat betreft de doelstelling en methode?
Er bestaat een grote variatie in de methoden van de psychotherapie en psychiatrie. In hoeverre komen ze overeen en in hoeverre verschillen ze van de advaita-benadering? In deze laatste zitten ook psychotherapeutische elementen, maar zij lijkt verder te gaan dan de psychotherapie. De vraagstelling spitst zich toe op het begrippen empathie en openheid, op de methode van ‘mindfulness’ en op stervensbegeleiding.

2) Op welke wijze worden in de psychotherapie, psychiatrie en GGZ psychische problemen geïnterpreteerd en hoe verhouden die zich tot de advaita-visie?
De thema’s die aandacht krijgen zijn: psychose, zelfmoord, verslaving en omgaan met pijn en beperking. In het kader van de advaita-benadering komen er nieuwe aspecten van deze problemen naar voren die nieuwe mogelijkheden geven voor oplossing ervan.

3. Werkwijze en resultaten

Door deelnemers van de projectgroep worden teksten gelezen en geschreven. Deze worden besproken op bijeenkomsten. De relevante teksten komen op de website te staan. Daarop kunnen ook anderen reageren. Verder zijn er symposia, waarop in grotere kring bekendheid aan de thematieken wordt gegeven en de onderwerpen worden besproken. Vrijwel alle deelnemers aan het project zijn actief op het terrein van psychotherapie, psychiatrie, ggz. Daarin zullen zij zo ver als dat gaat de inzichten toetsen en bespreekbaar maken.