Verruiming en identificatie op het werk

Enkele jaren geleden kwam ik in een spirituele stroomversnelling die, eigenaardig genoeg, heel parallel liep met de evolutie binnen het bedrijf waarvoor ik werk. Dat heeft me doen inzien dat de werkomgeving een ideaal speelterrein is (hoe ernstig het er soms ook aan toe gaat) om inzicht te krijgen in de eigen situatie. Dit gaat niet enkel over de manier waarop mensen reageren in bepaalde situaties, maar ook over gelijktijdige ontwikkeling van bepaalde patronen.

Nu we in een tijd leven van meer en meer bewustwording zie je managementsystemen ook evolueren in de richting van het in kaart brengen van de eigen situatie (als entiteit "bedrijf"). Er is sprake van een opgaan van het individu in een groter geheel. Als werknemer in een bedrijf speel je een rol waar sprake kan zijn van identificatie. Als je afstand neemt van die rol en het samenspel van de rollen bekijkt, zit je op het niveau van processen. Deze zijn een stuk onpersoonlijker en vormen de essentie van het bedrijf. Het in kaart brengen van deze processen kan heel verhelderend zijn voor werknemers voor het begrijpen van hun eigen positie. Maar processen zijn er niet zomaar, ze dienen een doel. In een goed opgezet managementsysteem worden deze doelen duidelijk in kaart gebracht, gemeten en wordt er voortdurend bijgestuurd op procesniveau om deze doelen te halen. Op strategisch niveau (bepaling van de bedrijfsdoelen) kun je weer spreken over identificatie, ditmaal van de entiteit "bedrijf".

En het gaat verder. Wat is de positie van het bedrijf op de markt, het grotere geheel. Wat is de ruimere entiteit? De regio? De natie? Deze vervagen door de groeiende globalisatie. Welke entiteiten komen in de plaats? Multinationals? Een nieuwe wereldorde? De mensheid? Wat is de bestaansreden van deze ruimere entiteiten? Wat is de zin, wat zijn hun doelstellingen? Is dit een positieve evolutie voor de mens als spiritueel wezen? M.b.t. tot die laatste vraag wil ik wel verduidelijken dat het mij niet gaat om een éénduidig antwoord te vinden op bovenstaande vragen. Maar ermee bezig te zijn, brengt mij tot meer inzicht in mijn eigen situatie. Dat verloopt nog steeds parallel. Het is geen gerichte zoektocht; het gebeurt gewoon.

Zonder daarmee iets te zeggen over de spirituele evolutie van een mens, kun je stellen dat werknemers in deze economische situatie verschillende posities kunnen innemen:
Sommigen spelen gewoon hun rol in het bedrijf, worden daarvoor betaald en dat is voor hen OK.
Er zijn er die zich sterk identificeren met hun rol, er een eigenwaarde uithalen.
Anderen identificeren zich daarbij ook voor een stuk met het bedrijf en willen meewerken aan het succes daarvan, los van de financiële implicaties van dit engagement.
Nog anderen zijn misschien iets meer idealistisch ingesteld en zullen milieubewust handelen of met interesse voor het welzijn van de medewerkers. Daarmee dienen ze nog hogere doelen dan de bedrijfsdoelstellingen. Soms worden deze doelen opgenomen als waarden bij de bepaling van bedrijfsdoelen (duurzaam ondernemen).

Deze verruiming (of als je het omgekeerd bekijkt, de verdichting) in trappen van identificatie met entiteiten komen we ook tegen in spirituele beschouwingen. Neem de idee van de reïncarnatie. Voor velen is er de identificatie met het eigen leven, niets daarbuiten. Een stap in de richting van verruiming is het aannemen van het bestaan van meerdere levens. Maar dit is dan weer een identificatie met één of andere entiteit die deze levens beleeft. Wat is die entiteit? Men noemt het de ziel, maar dat is dan weer een naam, een etiket en zorgt weer voor beperking. En zo kun je doorgaan.

Samengevat. Ik vind het boeiend te zien dat de beperkingen en identificaties in het bedrijfsleven en in de economie een goeie spiegel vormen voor de mens als spiritueel wezen. En ook dit laatste is weer een naam met een zeker identificatie: De MENS. Het gaat dus nog verder. Tot op het punt waarover niets meer kan gezegd worden.

Jan Robberecht