3-2 Voorafgaande aan het geloof staat de eigen vaststelling van de eigen oorspronkelijke staat

Maandag a.s. is er, net als vorig jaar, een presentatie van studenten die een werkstuk maakten, als afsluitng van het college 'De ander en ik' (zie bijlage).

Al eerder is het jaarverslag van de Advaita Werkgroep FdW-EUR meegestuurd, nu is het jaarverslag van Stichting Openheid (ook het jaarverslag is open voor iedereen) als bijlage te vinden.

Volgende week donderdag begint een serie advaita-bijeenkomsten in Rotterdam in de Pauluskerk (van ds. Hans Visser, Mauritsweg, bij het C.S.). Het CSF vroeg op deze avond iets meer te vertellen over de geschiedenis van de Advaita Vedanta (oorsprong, ontwikkeling tot nu toe).  Informatie tel. 010-4790809 en www.spiritualiteit-filosofie.nl. In Advaita Post 2-36 heb ik al duidelijk gemaakt dat de bijeenkomst niet in de kelder is. Bruno Nagel werd vorig jaar als 'kennelijke gebruiker' aangezien hij linea recta naar de gebruikersruimte werd gestuurd. Een andere keer zaten enkele mensen die voor Ilse Bulhof kwamen per abuis in de verkeerde zaal, bij een bijeenkomst van de 'Werkgroep Sadomasochisme'. Misschien vonden ze het daar nog wel zo interessant.

Voor degenen die aan een zomerretraite op Schiermonnikoog willen deelnemen en denken dat ze voor de inschrijving nog genoeg tijd hebben, is het belangrijk tre weten dat deze retraites bijna volgeboekt zijn.

Vraag: is er iemand die een recensie wil schrijven van 'Advaita Vedanta. De vraag naar het zelf-zijn. Symposium 2000', bijvoorbeeld voor de 'Koordanser'?

Hersenen en geest

In Advaita Post 2-37 beloofde ik bij prof. Swaab navraag te doen over het onderzoek van dr. Van Lommel over bijna-dood-ervaringen bij patienten die klinisch dood zijn (een vlak EEG hebben). Mijn vraag was: hoe is ervaring mogelijk als er geen hersenactiviteit is? Dit zou in tegenspraak zijn met het neurobiologisch uitgangspunt. Het antwoord dat te verwachten viel, kreeg ik:
"Van Lommels studie betrof slechts een enkeling die aangesloten was op een EEG apparaat.Hypoxie [te weinig zuurstof] geeft ontladingen in het brein die voor hallucinaties kunnen zorgen.Dit gebeurt waarschijnlijk vooral aan het begin van de hypoxie of aan het einde als de patient weer bijkomt.Tussendoor zouden in theorie de hersencellen uitgeschakeld kunnen zijn en dan nog zou je je de hallucinaties van het begin of het einde van de episode kunnen herinneren. Mensen met een vlak EEG hebben dit natuurlijk niet aan het begin of het einde van de hypoxische perode. Maar zelfs als er sprake is van een vlak EEG wil dat nog niet zeggen dat alle hersencellen inactief zijn. Het EEG is een zeer ongevoelige maat voor activiteit die slechts wat (maar niet veel ) zegt over de activiteit in een beperkt gebied van de hersenen.Er kan nog heel wat activiteit zijn die niet wordt opgepikt door het EEG."

Ja, het empirische onderzoek zal veel verder moeten gaan, wil er enige duidelijkheid op dit punt komen. Principieel blijft de vraag staan, hoe we kennis kunnen hebben van de hersenen die een voorwaarde zouden zijn van de kennis over de hersenen. We stellen vast: wij zijn het die (een beetje)  kennis krijgen over de hersenen en over de voorwaarden van de kennis. 'Wij' ontstaan gedeeltelijk tegelijk met het kennen (wederzijdse bepaling van subject en object), maar er is altijd in ons meer bewustzijnsruimte voor verder onderzoek. De bewustzijnsruimte is groter dan de gekende ruimte, en het bewust-zijn gaat blijkbaar vooraf aan de kennis.
De uitspraak van prof. Swaab 'we zijn onze hersenen', in letterlijke zin, leidt tot absurditeiten, zoals we op het symposium zagen. In het blad 'Opzij' (oktober 2001), waarvan ik een kopie kreeg (met dank aan Lies), staat een interview met prof. Swaab. Dit begint met "Hij is een man van gepeperde uitspraken." In dat artikel vielen ze wel mee, maar een paar wil ik jullie niet onthouden.
"Mijn vader, toch geen cynicus, zei altijd: er zijn twee soorten ziektes, de een gaat vanzelf over en aan de ander is niks te doen. Ik ben dus heel relativerend de geneeskunde in gegaan en dat ben ik nog steeds."
"Er zijn nog steeds veel te veel medische en paramedische beroepen waar men van alles beweert zonder dat er onderzoek naar is gedaan. Neem fysiotherapeuten en dietisten bijvoorbeeld. We moeten sporten, oefeningen doen, gezond voedsel eten. Toon mij de onderzoeken en ik zal alles doen en nalaten wat u zegt. ... Maar die zijn er niet, nooit. Dus zeg ik elke dag in de kantine: wat is er vandaag voor ongezonds? Geef mij dat maar. Lekker: kroketten, pizza, rookworst, doe maar. ... Jaarlijks komen er twee en een half miljoen sportblessures in het ziekenhuis. Als je sporten zou verbieden, waren we in een klap van de wachtlijsten af. Bewegen gezond? De gemiddelde leeftijd van de mens is enorm gestegen sinds we alleen nog maar van onze bureaustoel naar de auto lopen. Ik zeg dus: sport is goed, vooral op de tv en bekeken vanuit een gemakkelijke stoel."
Prachtig toch, die relativeringen van vaste ideeen over geneeskunde en gezondheid, vooral als deze ideeen op een gedreven manier worden gevolgd. Wat blijft is de eigen kritische vaststelling.

De hersenen-geest problematiek kwam ook aan de orde in een stuk uit 'Newsweek' (7 mei 2001; met dank aan Frank-Californie) naar aanleiding van het 844 pagina's tellende boek 'Zen and the Brain' van James Austin. Ook uit andere boeken wordt geciteerd. Een paar mooie citaten zijn de volgende.

"The fact that spiritual experiences can be associated with distinct neural activity does not necessarily mean that such experiences are mere neurological illusions." "There is no way to determine whether the neurological changes associated with spiritual experience mean that the brain is causing those experiences .... or is instead perceiving a spiritual reality."  (Sophy Burnham 'The Ecstatic Journey')
"One mystery will surely lie forever beyond their [the scientist's] grasp. ... But it is likely that they will never resolve the greatest question of all - namely, wether our brain wiring creates God, or wether God created our brain wiring. Which you believe is, in the end, a matter of faith." (Anne Underwood)

Voorafgaande aan het geloof, dat inderdaad de grondslag van allerlei ideeen is, staat gelukkig de eigen vaststelling van de eigen oorspronkelijke staat, waaruit alle geloof en alle ideeen voortkomen.

Tekst van Odile

De storm is over
Het is heel stil geworden
Nog stiller dan voorheen

Er is het moment zelf
De oneindige ruimte
Waarin af en toe vormen verschijnen

De leegte blijft
De vormen doen er niet toe
De Vrede blijft

Elke seconde is rijkdom
Er hoeft niets te gebeuren
Alles kan

In mijn ogen zie ik het oneindige Licht
Dat er altijd al was

De wind loeit buiten
In mij is Vrede en
Ontvankelijkheid voor alles om me heen

Niets is er meer te zeggen