Reacties na workshop 'Ontspannen'met hoogste klas basisschool

27 februari 2006
Aanwezigen: 28 leerlingen, drie leerkrachten, stagiaire, docente-ontspanningsles (Pia)
Hieronder volgen schriftelijke reacties.
Leerlingen van groep 8
Ik vond het heel leuk, omdat we dit nog nooit hebben gedaan en het weer eens wat anders is.
Ik heb er veel van geleerd.
Ik vond het heel ontspannend! Vooral toen je moest doen net alsof je op het strand liep Ik vond het ook heel leuk om eens te doen. En ze praatte ook heel duidelijk!
Ik vond het erg ontspannend om deze oefeningen te doen. Het was erg rustig. Ik heb nog nooit aan yoga gedaan maar ik vond het wel leuk. !
Ik vond de oefeningen erg ontspannend. Ik kwam helemaal tot rust. Het was erg leuk, zelf heb ik ook een tijdje op yoga gezeten.
Ik vond het heel ontspannend en je werd er heel rustig van! Ik hoop dat we het nog een keer gaan doen
Ik vond het erg leuk. Ik werd er erg ontspannen van. Het was ook best wel vreemd want ik had het nooit eerder gedaan. Maar het was wel erg fijn!
Ik vond het heel leuk maar ook best raar, want ik had het nooit gedaan.
Ik werd er ontspannen van. Het was leuk die oefeningen. Toen we moesten liggen viel ik bijna in slaap. Ik vond het wel vreemd want ik had het nog nooit gedaan!!
Ik vond het erg leuk vooral het liggen op de grond. Het was lekker rustig. En je wordt er moe van.
Ik kon sommige dingen niet voor me beelden. Het is heel slaapverwekkend. Het liggen op de grond was ook wel leuk.
Het was heel leuk. Ik voelde me heel licht. Sommige lesjes waren een beetje saai.
Juf was heel aardig en legde alles goed uit
Ik vond het een leuke les. Het leukste vond ik in de zaal op de grond. In de klas was het ook leuk maar wel iets minder. Het was een aardige juf.
Het was best een leuke les. Maar sommige oefeningen waren een beetje saai.
Misschien kunt u de groep splitsen om de groep kleiner te maken, dat is wat rustiger.
Ik vond de ontspanningsoefeningen leuk. Je voelde je gewoon rustig.
Ik vond het wel lang duren, maar voor de rest was het leuk! Eerst gingen we alles oefenen en dan nog eens met z`n allen. De juf was ook heel aardig.

Ik vond het een beetje saai en werd er een beetje slaperig van. Maar op zich was het wel interessant en ik weet alleen niet of ik de oefeningen ga gebruiken, want ze waren een beetje raar en ik weet niet meer echt hoe ze moeten en waarvoor ze zijn.
Het was slaapverwekkend daardoor werd het saai. Het liggen in de andere ruimte was wel leuker. Bij sommige oefeningen viel ik bijna om. `t Kwam misschien doordat ik moe was.
Ik vond het best wel leuk maar het was slaapverwekkend. Voor de rest was het leuk en het was heel ontspannen.
Ik voelde heel veel. Het was een leuke les. Ik vond het heel leuk om die dingen te doen
Ik vond het wel gek met je neus inademen en met je mond uitademen.
Ik vond het een leuke les. Ik dacht dat ik nog steeds zou denken onder de oefeningen, maar het is me toch gelukt om niet te denken. Dit vond ik er van.
Ik vond het rustig. Met het liggen op de grond werd ik op het laatst onrustig. Soms was het best zwaar maar soms ook helemaal niet.
Ik vond het wel leuk, maar ik dacht eigenlijk aan iets anders. Maar ik werd eigenlijk wel een beetje moe van.
In het begin wist ik niet wat we gingen doen. We gingen onze innerlijke kracht ontdekken of zo. We gingen leren om goed te ontspannen. We moesten rustig in en uit ademen. En op het laatste gingen we naar het overblijflokaal. Daar gingen we liggen op de grond met onze ogen dicht. Uiteindelijk vond ik het heel leuk.
Ik vond het wel leuk en grappig. Je werd er wel moe van en het was wel rustig en ontspannen!
Ik vond het wel lollig en wel leuk. Was wel leuk om het te proberen. Was wel leerzaam.
Ik vond het heel erg fijn. Je werd er rustig van. Ik doe ook yoga, alleen een activeren yoga. Ik vond het leuk om een paar oefeningen te doen van deze yoga.
Ik vond het een heel leuke ervaring. Ik vond het ook heel leuk dat we een soort sport oefeningen gingen. Maar sommige oefeningen waren ook best saai.
Ik vond de ontspanningsles heel leuk. Want je kunt lekker tot je zelf komen en gewoon nergens aan denken. En je bent heel rustig, je ademhaling gaat veel langzamer en dan kan je veel meer lucht halen!
Juf, we hebben geleerd jezelf leeg te maken. Wij mochten niet aan iets denken. We hadden ook slaapoefeningen (ik viel er van in slaap) maar niet dat `t saai was het was juist leuk!
Juf, je krijgt van mij een 10.
Stagiaire
Dit was iets dat ik nog nooit gedaan heb, maar ik had er ook een gedachte bij dat alles toch geen effect had.
Ik voelde mezelf steeds, steeds meer ontspannen worden.
Bij de oefening waarbij we dachten aan iets positiefs en iets negatiefs: bij het negatieve schoten de tranen in mijn ogen en bij positief was het zo weer weg. Mijn enge gedachtes waren allemaal verdwenen.
Ik heb zelf vaak problemen met slapen dus ik hoop dat het goed werkt.
Leerkracht groep 8
Ik vond de les erg leuk om mee te maken.
De kinderen deden goed mee, zeker gezien de tijd. Vijf kwartier is best wel lang om goed geconcentreerd mee te blijven doen.
De lessen kunnen best hun nut hebben.
Leren ontspannen is erg belangrijk.
Leerkracht H V O voor groep 6, 7 en 8

Ik heb, naast het zelf meedoen, ook de gelegenheid genomen om te observeren hoe de leerlingen van groep 8 reageerden op de ontspanningsles die hen werd aangeboden.
Het viel mij op hoe Pia snel van de ene oefening naar de andere over ging. Van mij had er nog wel wat herhaling in mogen zitten, maar de kinderen bleven op die manier bij de les. Je kunt merken dat zij snelle veranderingen gewend zijn: op school, op tv, enz.
De leerlingen die altijd wel wat te zeggen hebben, deden ook nu hun best om gehoord te worden. Soms kregen ze aansluiting, maar vaak ook niet, omdat hun buur wel mee deed en dan deden ze ook maar weer mee.
Ook de heel drukke kinderen zag je gewillig mee doen: zij zijn zeer gevoelig en deze les sluit heel goed aan bij hun verlangens. Hun beleving was intenser en hun reacties heel bijzonder.
De leerlingen wilden ook graag reageren tussen door en daar was ook genoeg ruimte voor.
De rust die Pia uitstraalt had hetzelfde effect op de drukke leerlingen: zij werden vanzelf weer stil en rustig en deden na even zichzelf uiten weer rustig mee met de oefeningen.
Soms zag je dat leerlingen het doel van de oefeningen niet begrepen omdat ze even niet hadden opgelet.
Toch was het goed zoals het was: de leerlingen zullen zich in schoolsituaties moeten kunnen ontspannen en dat was precies wat de situatie was. Onrustige elementen (een secretaresse die binnenkwam en een hulpmoeder voor de hoofdluis-controle) door de momenten van ontspanning heen. Het leren afschermen voor deze onrust.
Ik denk dat de leerlingen nog vaak terug zullen denken aan de les en zich af en toe dingen zullen herinneren.
Ik vond het een heel mooie ervaring en sta helemaal achter het idee dat mensen weer moeten leren bij zichzelf te blijven, zodat ze het beste van zichzelf kunnen vinden en uiten.
Ben dankbaar dat we dit met deze klas, stagiaire en leerkrachten hebben mogen meemaken.
Leerkracht groep 6

Vanmiddag om half zes kwam ik een leerlinge uit groep acht tegen bij AH. Bij de kassa riep ze: “Het was een leuke les vanmorgen! Had u die bedacht?” Ik antwoordde dat de juf van HVO de eer had en dat ik het fijn vond dat we deze ervaring met de hele groep konden delen. Zij zei dat je echt kon merken dat er een onderlinge band was in de groep en ook met War Child was het goed dat we dat samen hadden gedaan. Terwijl ik mijn boodschappen op de band stapelde vertelde ze dat ze het vooral leuk vond dat je met dat ‘witte blad’ een positieve ervaring kon krijgen. Ik probeerde nog uit te leggen dat je als je je gespannen voelt, dat kunt toe passen, maar inmiddels was ik aan de beurt om te betalen. Met een enthousiast “dag juf” nam ze afscheid.
De hele dag denk ik met plezier aan de les van vanmorgen. Eerst was ik bang dat ik mij niet goed zou kunnen ontspannen als juf tussen de groep. (Toch iets van overzicht willen blijven houden, je verantwoordelijk voelen voor het gedrag van de kinderen). Mede doordat hun eigen leerkracht en jullie er waren viel dat weg. Ik voelde mij vertrouwd tussen de kinderen. De meeste ken je al een aantal jaren en ze reageerden niet anders dan anders. Ik vond het knap dat zoveel oefeningen zittend uitgevoerd konden worden en dat de uitleg heel dicht bij de belevingswereld van de kinderen bleef.
Sommigen vonden het moeilijk om stil te zijn en wilden alles wat ze voelden met hun vriend of vriendin delen, maar ze werden rustig door de ontspannen benadering van Pia.
Ik vond het mooi dat aan het einde van de les een jongen vroeg of ze ook kon hypnotiseren omdat ze zo’n rustige stem had. Met het antwoord van Pia dat zoiets alleen lukt als iemand het zelf wil, maar dat zij het niet deed had hij uiteindelijk wel vrede.
Deze les voorziet zeker in een behoefte. De kinderen leren negatieve ervaringen om te zetten in positieve ervaringen. Zoals het meisje dat vertelde over het beeld van de muizen die tegen haar wilden opspringen en dat ze daarna rustig werd van het denken aan het strand en aan de zee. Of over het witte blad waarbij ze een kroontjespen zag liggen.
Nogmaals hartelijk bedankt voor deze les.
Pia: Eigen constateringen
Het eerste uur bleven de kinderen zitten aan hun bureau in het klaslokaal. Het laatste kwartier was liggend op de grond in een ander lokaal. Het was een groot aantal kinderen in kleine ruimtes. De leerkrachten deden spontaan mee.
Het was heel mooi om te doen en ook om te zien hoe kinderen en leerkrachten meegingen in iets wat onbekend en daarom misschien ook wel in eerste instantie een beetje raar scheen. Zoals met zijn allen de ogen dicht doen, een mudra handhouding, ademoefeningen met uitademen door je mond: pfffff, het zijn dingen die normaal gesproken niet in een klas gedaan worden. Maar heel leuk dat ze het toch een kans gaven. Iedereen deed gewoon mee, en dat ging vanzelf. De Stilte was de ondergrond.
Soms wilden ze elkaars ervaringen uitwisselen en kwam er even een golfje omhoog, maar zodra ze weer meegenomen/opgenomen werden in de Stilte was het weer glad.
Enkele reacties van de kinderen tijdens de les waren: Lichter worden. Ogen worden groter. Ervaringen van gevoel bij positief en negatief denken. Visualiserend: wit vel papier zien, eerst niets erop, daarna letters en daarbij niet zien wat er staat, dus… leeg blijven. Tussen de handen, die we een eindje van elkaar af hielden, elektriciteit ervaren, en elastiek,.etc.
Het laatste kwartier is in een ander lokaal iedereen op de grond gaan liggen. Ze lagen dicht naast elkaar, even lachen maar wonderbaarlijk: ze bleven bij zichzelf. Ik liep er even tussendoor.
Natuurlijk, ze kennen slapen en wakker zijn, daarom is het vanzelfsprekend dat door het gapen wat ontstaat via de ontspanning ze dit allereerst verwarren met slaperigheid. Maar ik zag heel heldere koppies na afloop. Het scheen belangrijk om niet te langdradig en tegelijk ook niet te snel te gaan. Er tussenin te blijven. En de nadruk op Stilte ervaren bij je/mezelf was achteraf, zo bleek, constant aanwezig. De grote Stilte nam het vanzelf over.
Eén jongen die alles gewoon zei zonder dat het hem iets deed wat de anderen daarover dachten, open en spontaan, was inderdaad aan mijn voeten in slaap gevallen, helemaal vertrouwd .
Na afloop vertelden de leerkrachten me dat ze vonden dat het heel goed was gegaan en ook voor zichzelf ervoeren ze het als een fijne les. En een paar kinderen stonden me op te wachten om te zeggen hoe fijn ze het gevonden hadden. Met anderen die langs liepen was er een oogcontact wat duidde op de eenheidservaring die we daar met zijn allen even ervoeren.