Tekst bij een workshop voor volwassenen

Zelf ontspannen zijn
Voor jongerenbegeleiders
Tekst bij een workshop voor volwassenen door Douwe Tiemersma, 13 mei 2006
Wanneer je zelf meer ruimte ervaart en hebt leren inzien waar het werkelijk om gaat, ontstaat vanzelf de behoefte dit door laten werken naar anderen. Je voelt dan: ‘Waarom zijn er zoveel problemen? Waarom is er zoveel ellende? Dat hoeft helemaal niet.’
Wanneer er een ontspannen inzicht is in de onbeperktheid van Zijn en Bewustzijn zal dat altijd komen. Het is goed om dan preciezer te gaan kijken hoe het in elkaar zit.
De eigen sfeer is doorslaggevend
Je ziet bij mensen die met jongeren werken dat ze technieken en methoden hebben geleerd en dat de toepassing ervan wel iets oplevert. De kwaliteit van degenen die met de jongeren werken, is echter van veel groter belang.
Wanneer je anderen zou willen helpen: ga eerst naar je zelf kijken. Hoe zit het met je? Is het daar ruim? Is daar spanningsloosheid? Zo niet, ga dan eerst verder kijken naar die spanning in jezelf. Wat wil je anderen helpen als je zelf gespannen bent?
Voor zover er bij jezelf ontspanning en ruimte is, ontstaat van daaruit vanzelf de goede beïnvloeding. Daar hoeft je niet veel voor te doen. Iedereen die in contact staat met anderen en heeft gezien hoe de processen verlopen, weet dat de eigen sfeer van doorslaggevend belang is voor wat er bij anderen gebeurt. En dat gaat helemaal vanzelf.
Natuurlijk zijn er best wat woorden, oefeningen en misschien wat suggesties die je kunt gebruiken, maar dat is allemaal van minder belang.
Oneindig Zijn
Het belangrijkste is de non-dualiteit bij jezelf en die vanzelf verder laten doorwerken bij anderen. Het heeft te maken met de ruimte van je zijnssfeer. Als je het eigen zijn ervaart, blijkt dit oneindig te zijn. Die oneindige sfeer, de oneindige ruimte die zelf ervaren wordt, die werkt verder door, juist omdat die oneindig is. De suggesties en oefeningen in de richting van het laten ervaren van meer ruimte zijn er dan ook, maar ze werken vooral als degene die ze geeft zelf die ruimte en oneindigheid ervaart.
Bewustzijn
Het heeft ook te maken met inzicht met bewustzijn. Ook al vinden de kinderen/jongeren de oefeningen prachtig en zeggen ze: ‘Dat was leuk’, dan is dat niet zonder meer voldoende. Als er even later weer van alles op hun pad komt en ze gaan weer terug naar de oude situatie met spanning, dan is nog niet geleerd hoe ontspannen te blijven.
Er zal dus ook bewustzijn moeten zijn. De ruimte van zelf-zijn heeft ook de kwaliteit van bewustzijn. De jongeren zullen zichzelf meer moeten observeren, zodat ze leren wat voor processen er eigenlijk plaatsvinden in hun eigen sfeer, mentaal en gevoelsmatig. Dan kunnen ze zien: die spanning hoeft er helemaal niet in mijn eigen sfeer te zijn; ik weet wat het betekent om gespannen te zijn en ik weet wat het betekent om me te ontspannen. Het is een kwestie van het leren zien, van het leren herkennen. Daar zit het belang van bewustzijn en inzicht. Pas als dat helder is, dan hebben ze er ook verder in het leven wat aan. Dan weten ze: zó, op deze wijze; ik weet wat het betekent om zó in de spanning te raken; ik weet ook wat het betekent dat alles weer loskomt; die oriëntatieverschuiving heb ik leren kennen, dus kan ik mij weer zo oriënteren dat ik weer op het goede spoor zit.
Geluk
Die ruimte en ontspanning heeft ook het aspect van geluk. Als er meer ruimte komt, komt er ook een gevoel van vreugde, van gelukzaligheid (ananda). Die ervaringen zijn er ook. Wanneer kinderen meegaan met die sfeer van ruimte, dan vinden ze dat prachtig. En dat geldt voor iedereen. Die vreugde komt er automatisch bij. Dan kun je ook nog wat suggereren, bijvoorbeeld, bij die oefening met de vlinders, de vlinders, het voorjaar … Iedereen vindt dat prachtig. Wanneer je dat zelf uitstraalt, hoef je maar even wat te suggereren en het werkt door bij anderen. Wanneer de jongeren zich dat een klein beetje bewust worden, gaat zich dat verder radicaliseren.
Werking
Het voorbeeld van degene die lesgeeft, wordt direct herkend. Dat is voor jongeren ontzettend belangrijk. Voor ouderen ook, maar voor jongeren heel sterk. Zij kijken niet op een analytische manier naar het gedrag en de woorden van een ander, maar ze vragen zich veel meer af: ‘Hé, wat is daar aan de hand? Wat doet het mij?’ Vaak is dat niet een bewuste manier, maar ze zijn daar op gericht en meteen komt er het effect. De woorden worden gesproken. Ze horen ze, gaan er niet analytisch mee bezig, maar meteen ervaren ze de werking van de interne kracht van die woorden. Dus weer is het de kwaliteit van degene die iets zegt van belang en die kwaliteit hangt dus steeds af van je eigen sfeer zoals je daar aanwezig bent.
Vanzelf
Nogmaals, het gaat het er niet om allerlei oefeningen te leren, want als je werkelijk ruim bent, als je werkelijk open en helder bent, zie je vanzelf wat het meest voor de hand ligt. Je ziet wat er aan de hand is, je ervaart de hele situatie en daar speel je spontaan op in. En nogmaals, als je eigen sfeer helder en zuiver is, heb je eigenlijk al aan een half woord genoeg.
Als je oefeningen geeft, de visualisaties, de ontspanningsoefeningen, het ademen enzovoort, koppel dus steeds maar weer eerst terug naar jezelf: eerst komt je eigen ruimte en dan de leuke dingen die erbij kunnen komen. In die grote sfeer kun je de dingen dan spontaan laten ontstaan. Die vinden dan plaats in die eigen sfeer die ongedeeld is en dan gaat het lesgeven inderdaad vanzelf.
Voor hen die met jongeren willen werken is het belangrijk dit vanaf het begin naar voren te halen. Hopelijk kan het zo doorwerken in het oneindige.