Zelf heb ik als 'jongere'wel het gevoel van ontspanning meegemaakt

20 januari 2006
Het enige dat ik in mijn leven met kinderen heb gehad is: inspanning. Ik ben zelfs eens voor een tentamen gezakt waarbij ik moest spelen met een kind en waarbij de rest van het college mee stond te kijken. Het eindigde ermee dat het jongetje mij achterna zat met een proppenschieter! (in die tijd nog zonder n.) Daarbij komt dat ik geen van de 3 + 1 (van een andere vader) kinderen heb kunnen opvoeden i.v.m. scheidingen. Mijn ervaringen zijn dus met vreemden die jonger waren en met mensen van mijn leeftijd.
Het sterkste dat ik meemaakte (mét jongeren) was, dat ik een betoog hield tegen een aantal jongeren, toen ik zelf bijna 40 was. In Turkije, op excursie naar het graf van Ismaël Hakki Bursevi, logeerden we in een hotel in Bursa en 's avonds op mijn hotelkamer zaten enige Engelsen. De gordijnen waren gesloten. Het hotel lag aan een vrij drukke weg en er kwamen van de koplampen van langskomende auto's steeds lichtpunten boven de gordijnen, die dan tijdens het passeren stralen werden en de kamer even wat verlichtten. Ik deed het licht uit om het verschijnsel, dat mij de nacht tevoren uit de slaap had gehouden, te laten zien en toen hield ik een betoog dat ik mij nu niet meer letterlijk kan herinneren. Het ging over het feit dat wij van ‘de anderen’ niet veel meer weten dan wij daar op die kamer van de ingezetenen van de passerende auto's aan de weet konden komen. Hiermee kwam ik nog aardig ver: Het type auto en dus hun rijkdom kon je soms horen. Of ze haast hadden of niet, dat kon je zien. Hun zorgvuldigheid kon je beoordelen aan de afstelling van hun lichten en zo nog een paar punten. Het verhaal van Plato en zijn grot, daar vergeleek ik het toen mee. Plato sprak over schaduwbeelden van de werkelijkheid, door een kaars op de muren van een grot vertoond en mijn stelling was dat Plato nauwelijks meer verschijnselen kon observeren dan wij daar in de kamer. En toch hield (en houdt) ‘men’ de schaduwbeelden voor de Werkelijkheid. Toen (dat voel ik soms nog), viel er een soort vreemde stilte waarin zich van die ‘anderen’ in de kamer veel meer openbaarde dan ik van die mensen in de auto's te weten was gekomen. Het leek of ik alles van hen wist, alsof het in een kist werd aangereikt die ik alleen maar open hoefde te doen. Het leek wel (inderdaad, die pas decennia later opgevangen term!) een soort ‘openheid’, tegelijk met een ‘meer dan dualiteit’ want er waren wel zes verschillende ‘dingen’ aanwezig:
a) ikzelf
b) dat groepje
c) de openheid (sfeer, helderheid)
d) ‘iets’ dat uitging van dat groepje in c) (in de kamer, die qua omvang samen viel met die ‘openheid’)
e) een vreemde, nauwelijks bereikbare ervaring (die absoluut niet leek uit te gaan van ‘mijzelf’) van een soort ‘eenheid van simultane aard’; ik wist zeker dat ‘zij’ ook zo dachten op dat moment, dat zij ‘één’ met mij waren;
ten slotte, een apart verhaal, een soort ‘verbroken verbinding’.
f) de langskomende automobilisten, waarvoor we geen belangstelling meer hadden!
Er was een voelbare aandachtruimte voor, een soort stilte waar van alles kan gebeuren.
Zelf heb ik als ‘jongere’ wel het gevoel van ontspanning meegemaakt. Toen ik jong was (ca. 18) deed ik aan alpinisme met een vriend en op een namiddag wilden we naar een hut gaan die wat ver bleek te liggen. Het werd al bijna donker en we trokken een gletsjer over. Opeens kwam daar een muur van mist over de gletsjer naar beneden rollen. De gletsjer liep nogal steil naar beneden en de mist zag er als een rookwolk uit. Het was zo indrukwekkend en van zo'n schoonheid dat ik daar absoluut het mogelijke levensgevaar niet van inzag, tot ik tot de orde werd geroepen door de vriend die op zijn noodfluitje wilde gaan blazen. Ik heb veel later trachten te analyseren wat daar nu voor bijzonders aan was en ik kwam tot dit: het gevoel dat je in een wereld staat waar het (kleine) zelf helemaal niets mee te maken heeft. Het kwam toen niet bij me op mij te vereenzelvigen met deze wereld. We liepen al over een kale gletsjer boven de plantengroeigrens zonder dat er ergens ander leven viel te bespeuren. Er bewoog zich helemaal niets, tot opeens die mist als een reusachtig ‘niets’ opdoemde. Het was het summum van doodse stilte en toch leefde het.
Musicus